ทางเลือกการตัดสินใจและกิ่งการตัดสินใจ (Decision tree)

เมื่อเราต้องการเก็บภาพถ่ายไว้เป็นที่ระลึก กล้องถ่ายรูปเป็นอุปกรณ์ที่หลายคนใช้งานอยู่เป็นประจำ กล้องถ่ายรูปในปัจจุบัน มีระบบคอมพิวเตอร์ภายใน ทำให้การถ่ายภาพ ไม่ต้องเลือกเงื่อนไขหรือปรับที่กล้อง เพราะระบบคอมพิวเตอร์ทำหน้าที่ปรับกล้องและเลือกเงื่อนไขที่ดีที่สุดสำหรับการถ่ายภาพ เช่น ถ้าแสงน้อยเกินไปก็ใช้ไฟแฟลชช่วย

หากเราใช้กล้องถ่ายรูปแบบที่ต้องปรับแต่งเองเราจำเป็นต้องตัดสินใจเลือกพารามิเตอร์ต่างๆ ตามเงื่อนไขของสิ่งที่เกิดขึ้นในขณะนั้น ตัวแปรของการปรับกล้องถ่ายรูปมีหลายอย่าง เช่น การเลือกฟิล์ม ฟิล์มมีอัตราความไวแสงต่างกันตั้งแต่ ASA 100, 200, 400 เป็นต้น เมื่อเลือกฟิล์มได้แล้วก็ถือว่า ตัวแปรคงที่แล้ว เพราะเมื่อใส่ไปในกล้องเราจะปรับเปลี่ยนฟิล์มไม่ได้จนกว่าจะถ่ายรูปหมดม้วนแล้ว

ตัวแปรอีกหลายตัวที่เข้ามาเกี่ยวข้องขณะถ่ายภาพ เช่น

ในการถ่ายภาพจึงมีทางเลือกที่ผู้เรียนรู้การถ่ายภาพจะต้องเลือกโดยแต่ละทางเลือกมีความเหมาะสมหรือเกี่ยวข้องกับภาพเป้าหมาย หรือสิ่งแวดล้อมที่จะถ่าย การตัดสิน


ตัวอย่างการใช้กิ่งการตัดสินใจ

การใช้กิ่งการตัดสินใจจึงขึ้นกับประสบการณ์และความรู้ความสามารถของผู้ที่จะตัดสินใจหาทางเลือก ทางเลือกสำหรับบางปัญหาอาจมีเพียง yes และ no บางปัญหามีทางเลือกแบบหลายกิ่ง ที่ต้องเลือกตามเงื่อนไข บางปัญหาทางเลือกหลายระดับขึ้นกว่าจะถึงคำตอบ บางปัญหาเส้นทางของทางเลือกมีมากจนยากที่จะหาคำตอบแบบ optional solution ได้จะหาได้แต่เพียงคำตอบที่เป็นไปได้เท่านั้น บางปัญหาถึงแม้จะใช้เครื่องคอมพิวเตอร์ที่เร็วที่สุดในขณะนี้ก็อาจจะยังหาคำตอบที่ดีที่สุดไม่ได้

ลองดูทางเลือกของการแก้ปัญหา การเดินตารางกลแบบ 8 ตัว โดยในตารางมีช่องขนาด 3x3 มีตัวเลขลงในช่อง 8 ตัวคือ 1 ถึง 8 มีช่องว่างอยู่ 1 ช่อง การเดินจะเลื่อนตัวเลขมายังช่องว่างและ ทำให้เกิดช่องว่างใหม่ซึ่งจะเดินต่อไปได้

ถ้ามีสถานะเริ่มต้นสถานะ 1 เราต้องการแก้ปัญหาเพื่อหาทางเลื่อนตัวเลขไป จนถึงสถานะสุดท้ายตามที่กำหนดดังตัวอย่าง


สถานะเริ่มต้น

สถานะสุดท้าย

หากพิจารณาแต่ละสถานะ พบว่า.....มีทางเลือกได้หลายทางเช่น

มีทางเลือกได้ 3 ทาง

มีทางเลือกได้ 2 ทาง

มีทางเลือกได้ 4 ทาง

ในการเดินตัวเลขแต่ละครั้งจึงต้องหาทางเลือก แน่นอนยิ่งว่าทางเลือกแต่ละทางจะเปลี่ยนสถานะไป และมีทางเลือกเดินใหม่ ลองดูการสร้างทางเลือก

จะเห็นว่าทางเลือกเหล่านี้มีได้มากและหลายระดับ การไปถึงคำตอบที่ดีที่สุดจึงต้องมีวิธีการ มิฉะนั้นจะได้คำตอบที่เลือกไปทางเส้นทางอื่นซึ่งก็ได้คำตอบแต่ไม่เป็นคำตอบที่ดีที่สุด

 


ที่มา : รศ. ยืน ภู่วรวรรณ, สำนักบริการคอมพิวเตอร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์