พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2545 ได้กำหนดจุดมุ่งหมาย และ
หลักการของการจัดการศึกษา ที่ต้องมุ่งเน้นคุณภาพและมาตรฐานการศึกษาในหมวด 6 มาตรฐานและการประกันคุณภาพการศึกษา มาตรา 47 กำหนดให้มีระบบการประกันคุณภาพการศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพและมาตรฐานการศึกษาทุกระดับ ประกอบด้วย ระบบการประกันคุณภาพภายใน และระบบการประกันคุณภาพภายนอก และในวรรคสอง บัญญัติว่า ระบบ
หลักเกณฑ์และวิธีการประกันคุณภาพการศึกษาให้เป็นไปตามที่กำหนดในกฎกระทรวง

1.             กำหนดมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา

2.             จัดทำแผนพัฒนาการจัดการศึกษาของสถานศึกษาที่มุ่งคุณภาพตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา

3.             จัดระบบบริหารและสารสนเทศ

4.             ดำเนินงานตามแผนพัฒนาการจัดการศึกษาของสถานศึกษา

5.             จัดให้มีการติดตาม ตรวจสอบคุณภาพการศึกษา

6.             จัดให้มีการประเมินคุณภาพภายในตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา

7.             จัดทำรายงานประจำปีที่เป็นรายงานประเมินคุณภาพภายใน

8.             จัดให้มีการพัฒนาคุณภาพการศึกษาอย่างต่อเนื่อง

                เพื่อให้การจัดการศึกษามีคุณภาพและมาตรฐานตามที่พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติได้กำหนดไว้ให้มีระบบการประกันคุณภาพการศึกษาซึ่งประกอบด้วย ระบบการประกันคุณภาพภายในและระบบการประกันคุณภาพภายนอก ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการบริหารจัดการศึกษา การพัฒนาระบบการประกันคุณภาพการศึกษาขั้นพื้นฐานได้คำนึงถึงมาตรฐานการศึกษาของชาติ จึงต้องกำหนดมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษาให้สอดคล้องกับมาตรฐานการศึกษาของชาติ เอกลักษณ์ของสถานศึกษา และมาตรฐานการศึกษาระดับการศึกษาขั้นพื้นฐานตามที่กระทรวงศึกษาธิการประกาศกำหนดและต้องครอบคลุมสาระการเรียนรู้และกระบวนการเรียนรู้ รวมทั้งคำนึงถึงศักยภาพของผู้เรียน ชุมชน และท้องถิ่นด้วย ดังนั้น คณะกรรมการประกันคุณภาพการศึกษาจึงต้องจัดทำแผนพัฒนาการจัดการศึกษา ดังต่อไปนี้

1.             ศึกษาสภาพของปัญหาและความต้องการที่จำเป็นของสถานศึกษาอย่างเป็นระบบ

2.             กำหนดวิสัยทัศน์ พันธกิจ เป้าหมาย และความสำเร็จของการพัฒนาไว้อย่างชัดเจนและเป็นรูปธรรม

3.             กำหนดวิธีดำเนินงานที่มีหลักวิชา ผลการวิจัย หรือข้อมูลเชิงประจักษ์ที่อ้างอิงได้ให้ครอบคลุมหลักการ
                พัฒนาหลักสูตรสถานศึกษาด้านการจัดประสบการณ์การเรียนรู้ กระบวนการเรียนรู้ การส่งเสริมการเรียนรู้
                การวัดและการประเมินผล การพัฒนาบุคลากร และการบริหารจัดการ เพื่อนำไปสู่มาตรฐานการศึกษา
                ที่กำหนดไว้

4.             กำหนดแหล่งวิทยาการภายนอกที่ให้การสนับสนุนทางวิชาการ

5.             กำหนดบทบาทหน้าที่ให้บุคลากรของสถานศึกษาและผู้เรียนรับผิดชอบและดำเนินงานตามที่กำหนดไว้
                 อย่างมีประสิทธิภาพ

6.             กำหนดบทบาทหน้าที่และแนวทางการมีส่วนร่วมของบิดา มารดา ผู้ปกครอง และองค์กรชุมชน

7.             กำหนดการใช้งบประมาณและทรัพยากรอย่างมีประสิทธิภาพ

8.             จัดทำแผนปฏิบัติการประจำปี

                พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ.2542 แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่2) พ.ศ. 2545 ได้กำหนดจุดมุ่งหมายและหลักการของการจัดการศึกษาที่มุ่งเน้นคุณภาพและมาตรฐาน โดยกำหนดรายละเอียดไว้ในหมวด 6 มาตรฐานและการประกันคุณภาพการศึกษา ซึ่งประกอบด้วย “ ระบบการประกันคุณภาพภายใน ”

และ “ ระบบการประกันคุณภาพภายนอก ” เพื่อใช้เป็นกลไกในการผดุงรักษาคุณภาพและมาตรฐานของการศึกษาขั้นพื้นฐาน

                การประกันคุณภาพการศึกษาภายใน เป็นการประเมินผลและติดตาม ตรวจสอบคุณภาพและมาตรฐานการศึกษาของสถาบันการศึกษาจากภายในโดยวงจร PDCA ( Plan-Do-Check-Action ) เป็นการปฏิบัติโดยบุคลากรของสถานศึกษาหรือหน่วยงานต้นสังกัด ที่ทำหน้าที่ดูแลสถาบันการศึกษา โดยกำหนดระบบการควบคุมคุณภาพให้ปฏิบัติหน้าที่เป็นไปตามความรับผิดชอบระบบการดูแลตนเอง ทั้งในระดับ บุคคล วิชาการ สถานศึกษา ระบบตรวจสอบคุณภาพ เพื่อให้ขั้นตอนการดำเนินการที่จะทำให้น่าเชื่อถือและเป็นไปอย่างมีคุณภาพ อีกทั้งมีการจัดทำรายงานการประเมินคุณภาพของทุกกิจกรรม ทุกมาตรฐาน เพื่อรองรับการประกันคุณภาพภายนอกต่อไป

                การประกันคุณภาพภายนอก เป็นการติดตาม ตรวจสอบคุณภาพและมาตรฐานการศึกษาของสถาบันการศึกษาจากภายนอกโดยสำนักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา “ สมศ.” ซึ่งกำหนดให้สถานศึกษาทุกแห่งต้องได้รับการประเมินภายนอกอย่างน้อย 1 ครั้งในทุกรอบ 5 ปี นับตั้งแต่การประเมินครั้งสุดท้ายและเสนอผลประเมินต่อหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการประเมินเพื่อการประกันคุณภาพและมาตรฐานการศึกษานั้น ต้องมีการตรวจสอบคุณภาพที่ผ่านกระบวนการประกันคุณภาพภายใน การประเมินคุณภาพ และการให้การรับรองจาก สมศ.